Auteur: webmaster

“Mijd het kwade en doe het goede, zoek de vrede en streef er naar”.  

Hoewel mijn geheugen me af en toe in de steek laat, weet ik zeker dat ik mijn dagboek nog nooit eerder ben begonnen met een vers uit Tehillim-Psalmen (34:15) om de eenvoudige reden dat mijn dagboek niet door mij werd bedoeld als een stichtelijke preek, maar als een dagboek om buitenstaanders de gelegenheid te bieden een kijkje te nemen in het leven van een Joodse Opperrabbijn. Nu ben ik ervan doordrongen dat spreken over een Joodse Opperrabbijn net zo’n pleonasme is als een Joodse Synagoge, het groene gras of, om het maar ongenuanceerd en uitdagend de politiek in te trekken: de Joodse Staat Israël. Als ik de spellingscontrole van mijn computer loslaat op bovenstaande tekst dan wordt automatisch het bijvoeglijk naamwoord groen verwijderd, want gras is altijd groen. Bij de Joodse Synagoge en de Joodse Rabbijn gebeurt er echter niets, terwijl ik er bijna zeker van ben dat bij de Rooms-katholieke Paus het rooms-katholieke verwijderd zal worden omdat de paus per definitie katholiek is en dus is er sprake van pleonasme. Maar waarom grijpt de spellingscontrole niet in bij de Joodse synagoge en de Joodse rabbijn? Heeft niets van doen met voorgeprogrammeerd antisemitisme want een spellingscontrole heeft geen vrije wil en kan daarom niet voor of tegen zijn en zelfs niet tegen Joden. Los hiervan moeten we ervoor waken om achter iedere boom een antisemiet te zien, hoewel… De onbekendheid met alles wat met Joden en Jodendom te maken heeft groeit per dag.  Dat ik als Jood in Nederland ben geboren is voor velen niet te vatten omdat in de huidige Nederlandse samenleving Joden in Israël zijn geboren en niet uit Nederland afkomstig kunnen zijn. En de Joodse synagoge moet ook als Joods bestempeld worden omdat het woord synagoge niet meer wordt gekend. Onwetendheid! En u kent de Nederlandse uitdrukking: ‘onbekend maakt onbemind’ en ‘wat een boer niet kent, eet hij niet’.

Onwetendheid en onbekendheid vormen een belangrijke oorzaak van het huidige zich in een groeispurt bevindende anti-Joods gevoel. Maar het is natuurlijk niet uitsluitend gebrek aan kennis. Volgens het Joodse denken bestaat de wereld uit goed, kwaad en fiftyfifty. Het moge duidelijk zijn dat het kwade te allen tijde geweerd moet worden en het goede omarmd. ‘Mijd het kwade en doe het goede’.  Maar wat te doen met de fiftyfifty categorie? Met criminelen valt niet te onderhandelen, maar die vormen echt niet de meerderheid van de samenleving. Door en door goede mensen behoeven niet beïnvloed te worden om een goed mens te zijn, ze zijn het van nature, komen altijd op voor het welzijn van de maatschappij in haar volle breedte, staan dag en nacht klaar voor de medemens ongeacht zijn religie, etniciteit, intelligentie en zelfs maken ze geen onderscheid tussen arm en rijk. Maar ook zij zijn niet dik bezaaid.

Aan de middengroep, de fiftyfifty, de overgrote meerderheid, de kudde die de makkelijkste weg volgt en zomaar de verkeerde kant kan opgaan: aan hen moet gewerkt worden: zoek de vrede en streef ernaar!

De kudde in mezelf, het automatisme om mee te doen met de overweldigende meerderheid, daaraan dient ieder mens te werken. In dat middensegment bestaat geen eenrichtingsverkeer. Ieder heeft keuzevrijheid en iedere gemeenschap dus ook. En daarom wil ik met u delen de e-mail die ik ontving van Tanja Haseloop, burgemeester van Oldebroek, die naast haar vele functies ook landelijk voorzitter is van het  Nationaal Comité Herdenking Capitulaties 1945 (Wageningen45) en die dinsdag jl. na een bezoek aan Kamp Amersfoort het Joodse monument in Amersfoort aandeed, maar leest u zelf:

Geachte opperrabbijn Jacobs, amice,

Dank u wel voor de ontmoeting gisteren met Maud Peper-Dahme en de groep docenten uit de VS. Het was een heel emotionele ontmoeting, niet alleen voor Maud maar voor alle aanwezigen. Als meisje van 6 is Maud met haar zusje in 1942 ondergedoken in Oldebroek, de gemeente waar ik nu burgemeester mag zijn. Haar ouders gaven hun kinderen mee aan een vreemde. Ze vertrouwden iemand die beloofde voor de meisjes te zorgen. Maud en haar zusje verbleven tot het eind van de oorlog eerst in Oldebroek en toen dat niet meer veilig was, in Elburg. Het gezin overleefde de oorlog en emigreerde naar de VS.  Sinds de jaren 80 van de vorige eeuw komt Maud jaarlijks met een groep docenten naar Europa om de vernietigingskampen te bezoeken en vervolgens in Nederland haar onderduikadressen. Om haar verhaal te vertellen, om de verhalen van iedereen die het niet meer na kan vertellen door te geven. Om de geschiedenis te delen met docenten uit de VS, zodat zij het kunnen delen met hun leerlingen. Ook schreef ze een boek: ‘Chocola, de smaak van vrijheid’. Zoals ze daarin schreef: “we moeten vergeven om verder te kunnen leven. We kunnen niet leven onder de last van onze haat”.

Ik heb Maud 3 jaar geleden voor het eerst ontmoet. Een oudere dame, inmiddels 89. Afgelopen jaar, 80 jaar na de bevrijding, hebben we haar levenswerk kunnen bekronen met een Koninklijke Onderscheiding. Ze was aanwezig bij het Defilé in Wageningen op 5 mei waar u haar ontmoette. Maar het meest indrukwekkende was misschien wel het bezoek aan het Borneoplein in Amersfoort. Het herdenkingsmonument was toen nog niet helemaal klaar, maar als oud inwoner van Amersfoort toen al een heel bijzonder moment voor Maud.

Eergisteren bezochten we het monument samen met ‘haar’ docenten, nadat we een bezoek brachten aan Kamp Amersfoort. U was daar om de groep te ontvangen, er was verbinding en herkenning. Voor Maud heel emotioneel om op die plek in gedachten dicht bij haar opa’s en oma’s, een dienstmeisje, haar oom en tante en haar neefjes te zijn. Bijna 85 jaar nadat ze, zonder het zich toen bewust te zijn, afscheid van ze had genomen.

Dit bezoek, maar ook zeker ons contact, houdt me de afgelopen dagen bezig. Ik was getuige van verbinding die tijd overbrugt, die generaties overbrugt, die een oceaan overbrugt. Dat geeft hoop in een tijd waarin we te vaak zien dat polarisatie de medemenselijkheid verdrukt. Ik hoop dat we ons samen kunnen blijven inzetten voor een wereld waarin respect en liefde voor de ander de verschillen overbrugt.

Met vriendelijke groet,

Zie de lichtpunten: twee weken Zomerdagkamp.

Al meerdere keren heb ik het imponerende verhaal in mijn dagboek geschreven van die grote Rebbe die het op zich had genomen om de hele wereld te verbeteren. Na decennialange pogingen kwam hij tot de conclusie dat het niet werkte. De slechte wereld bleef ongewijzigd vol kwaad, ondanks zijn enorme inzet. En dus besloot hij om zijn streven iets naar beneden bij te stellen. Niet de hele wereld stelde hij nog als zijn doelgebied, maar uitsluitend Europa. Na jaren en jaren proberen, was het resultaat dusdanig mager dat hij zijn doelgebied besloot te beperken tot uitsluitend Polen, het land waar hij geboren en getogen was en waar hij nog steeds woonde. Maar ook Polen leek niet onder de indruk van de Rebbe-de wereldverbeteraar en dus, de rebbe was inmiddels al flink bejaard, concentreerde hij zich nog uitsluitend op zijn woon en geboorteplaats, Warschau. Helaas, ondanks zijn verwoede pogingen, bleef Warschau dezelfde Warschau en had zijn inzet nauwelijks tot geen resultaat. En dus beperkte hij zijn doel om de wereld te verbeteren tot alleen nog maar zijn woonwijk, maar wederom zonder resultaat. En dus vond er nogmaals een inperking plaats van zijn mondiale streven en richtte hij zich uitsluitend nog op zijn eigen familie, maar ook dat leverde nauwelijks resultaat en daarom, toen hij al stok en stokoud was beschouwde hij alleen nog maar zichzelf als het enige werkterrein om de wereld te verbeteren…

Aan deze inperking denk ik bijna dagelijks in mijn strijd tegen het antisemitisme. De hele wereld is dusdanig besmet dat een mondiale aanpak voor mij net zo onmogelijk is als het vliegen naar de maan. Er zijn er die zo’n maantrip hebben gedaan en dat wederom zouden kunnen doen, zij kunnen de hele wereld beïnvloeden. Neem een man als Tromp of denk even aan Netanyahu: hoe intens groot is hun invloed!

Antisemitisme en antizionisme. Met verwoede pogingen en inzet probeer ik die te bestrijden. Ik verslond bijna alle media die iets weergaven over anti-Joodse gebeurtenissen elders in deze wereld. Maar van die grote rebbe heb ik inmiddels geleerd dat mijn invloed op het anti-Joodse wereldgebeuren nihil is. Niemand kent me, niemand is in mijn waarschuwing geïnteresseerd en dus beperk ik mijn strijd tegen het antisemitisme in de mij direct omringende samenleving. Het zijn nog de zeer vroege uurtjes dat ik mijn dagboek nu schrijf, de klok heeft nog nauwelijks de vier gepasseerd! Ik denk na over de afgelopen dagen, over de verdere toename van het antisemitisme, gewoon bij mij om de hoek.

En toen riep ik tegen mezelf: Binyomin, stop met uitsluitend oog te hebben voor het nare en het zorgelijke. Tweehonderd en zevenendertig Joodse kinderen hebben twee geweldige weken beleefd in het Chabad Zomerdagkamp. Uitstapjes, een inspirerend dagprogramma, spelen, Joodse kennis vergaren, niet uitgescholden worden.

Beste Taiby en Chaya. Onder jullie geweldige en inspirerende leiding mocht het jaarlijkse Chabad Zomerdagkamp weer een eclatant succes zijn. Vandaag sluiten jullie de poorten. Vanuit een hechte eenheid hebben jullie alle madrichot, de gehele vrijwillige leiding, aangevoerd. Meer dan tweehonderd kinderen, waarvan velen door het jaar maar weinig aan Jodendom beleven, hebben jullie samengebracht. Dank voor jullie enorme gedrevenheid. Ook dank aan Oshie die de leiding had, gelijk vorige jaren, over een dertigtal oudere jongens. Jij en je staf hebben ze twee warme Joodse weken gegeven met lernen, uitstapjes, zwemmen en noem maar op.      

Het is dus allemaal zo zwart (nog?) niet in ons landje waar de Nederlandse driekleur kwantitatief in de minderheid dreigt te komen of misschien al is.

Ach ja, denk ik dan. We zitten nu in de drie weken van treur. Sjabbat beginnen de negen dagen en dan zondag is het Negen Aw, de dag van de verwoesting van de Tempel in Jeruzalem. Maar die Tempel zal uiteindelijk herbouwd worden met de komst van de Mosjiach wanneer er echte sjlalom zal heersen voor alle bewoners van G’ds aarde, Bimheera wejamenoe, spoedig in onze dagen, Ameen en alvast Sjabbat Sjalom.       

Em o ja, dank aan de beveiligingsploeg. Zonder jullie hadden we het niet gered.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        

Vandaag waren we, met een dochter en een kleinzoon, in het Openluchtmuseum in Arnhem. Vanwege de weersomstandigheden had ik mijn nette pak niet aan, was ik zonder hoed, droeg ik een T-shirt en had zelfs geen stropdas aan. Uiteraard wel hoofdbedekking, namelijk een pet, en staken mijn tsietsiet zichtbaar uit mijn broek. Ik had er geen moeite mee gehad om gewoon met een keppeltje rond te lopen, maar een pet beschermde beter tegen de zon. Er zo sportief bijlopen en een rabbijn wellicht onwaardig, heeft zo z’n pro’s en contra’s. Pro is dat het mij een gevoel geeft van ‘even weg van de dagelijkse rabbinale beslommeringen’. Contra is dat er een wet is in de Sjoelchan Aroeg (het Joods religieuze wetboek) dat een rabbijn, of eigenlijk iedere Jood, niet met vlekken op z’n kleren mag lopen. Als ik namelijk er vies en onverzorgd bijloop kan dat zijn weerslag hebben op de hele Joodse gemeenschap. Nou is er natuurlijk níets mis met een schone pet, een T-shirt zonder vlekken, maar toch… een opperrabbijn in sportieve kleding, zelfs als het snikheet is, voldoet niet aan het verwachtingspatroon. Ik herinner mij, jaren en jaren geleden, ook in het Arnhems Openluchtmuseum, dat ik daar, ook weer in vrijetijdskleding, rondliep en ik ontmoette een groep leden van een van de Joodse Gemeenten die, ook in vrijetijdskleding gezellig en dagje uit waren, een culturele activiteit van hun Joodse Gemeente. Dit keer geen Joodse ontmoeting, maar een onbekende dame die ons op een houten bank onze lunch zag verorberen. Ze zag aan mij en mijn kleinzoontje dat we Joods zijn en wenste ons beteawon-eet smakelijk. Omdat ze niet wist of ze het goed had uitgesproken vroeg ze ons of we haar wens hadden begrepen. Mijn dochter complimenteerde haar en vroeg waar ze Hebreeuws had geleerd. Dat had ze dus niet, was wel in Israël geweest en gaf aan dat ze, hoewel christelijk, zich uitermate verbonden voelde met het Joodse Volk en met het Heilige Land. Ze luisterde ook regelmatig naar de toespraken online van een rabbijn uit Amsterdam, maar wist even niet hoe die rabbijn heette. ‘Zou dat rabbijn Jacobs kunnen zijn’, vroeg ik haar. En ja hoor, het was Jacobs. Nadat ze had uitgelegd hoe geweldig die Jacobs was, vroeg ze ons of wij hem kenden. Dat hebben we allen beaamd, waarop mijn dochter haar vroeg of ze ook zijn dagboeken leest. Nou, dat deed ze. Een en al lof over die dagboeken waaruit ze religieuze inspiratie haalde en tegelijkertijd ook zag hoe breed rabbijnen bezig zijn. Toen mijn dochter aangaf dat ze die rabbijn wel kende, gaf haar dat een heel fijn gevoel. Ze wilde bijna met mijn dochter op de foto, maar toen kwam de tram van het Arnhemse Openluchtmuseum er aan… Beste onbekende mevrouw, vanuit dit dagboek: dank voor uw getoonde vriendschap en steun aan Israël.

Het was een fijne dag. Niet een keer uitgescholden, hoezeer mijn kleinzoon en ik er ook typisch Joods uitzagen. Maar nog iets onverwachts positiefs: in een van de gebouwen was er voor kinderen een tentoonstelling rondom ‘feest”. Kinderen mochten daar van alles en nog wat knutselen geloof ik. Niets bijzonders. Maar opvallend verheugend was dat ook Joodse Feestdagen als Pesach, Poerim en Chanoeka aanwezig waren.  Aan de juffrouw die deze tentoonstelling beheerde vroeg ik tussen neus en lippen door of zij wellicht tot Christenen voor Israël behoorde of anderzijds Christelijk was. Maar nee dus, ze was niet kerkelijk en van Christenen voor Israël had ze nog nooit gehoord. Waarom ik zo verbaasd was om ook Joodse feesten aan te treffen, ontging haar. Waarom dan niet, was haar opstelling.

Dit voelde als een schrille tegenstelling met de rel in het Utrechtse Stadhuis, waar de anti-Israël geluiden door een stel anarchisten luid en storend werden verkondigd en de burgemeester door haar beveiligers moest worden ontzet, toen ze probeerde de brullende groep tot bedaren te brengen. 

Gelijk de uitstraling van kleren met vlekken negatief kunnen zijn, hetzelfde geldt voor de kleding, de uitstraling van de inrichting van bijvoorbeeld een woonkamer.  De inrichting, de boeken in de boekenkast, het meubilair vertellen iets over de bewoners. En tegelijkertijd heeft die inrichting invloed hoe je jezelf voelt. Afgelopen woensdag bezochten Blouma en ik een oudere dame die vanwege ons 50-jarig ambtsjubileum een gift had gedaan aan het Magen David Adom, het Israëlische Rode Kruis, in Israël. Haar appartement was zo stijlvol, georganiseerd en smaakvol ingericht, dat ik me getroffen voelde door een warme rustgevende uitstraling.

Overigens hebben vieze vlekken ook een spirituele betekenis: een vlek in gedrag, een negatieve en onverzorgde uitstraling. Misschien zij gedragsvlekken nog erger dan echte vlekken. We bevinden ons in de zogenaamde drie weken. Na het begin van het beleg van Jeruzalem werd op 9 Aw de Tempel verwoest. Een van de redenen van die verwoesting was onderlinge haat, gebrek aan wederzijds respect. Extra aandacht hiervoor kan ook in onze tijd geen kwaad!                                              

De laatste dagen ben ik bijna fulltime sjnorrer. Een sjnorrer klinkt spannend, maar is gewoon een bedelaar. In huidige moderne tijden kennen we geen sjnorrer meer, want sjnorren is niet netjes, maar worden we ook in de Joodse wereld aangeduid als fundraiser, fondswerver.  En omdat er meer dan tweehonderd kinderen zich hebben ingeschreven voor het Chabad Zomerdagkamp en de ouderbijdrage minimaal is, mag ik mijn bedelaarstalenten inzetten voor het goede doel: twee weken vakantie voor Joodse kinderen die anders thuisblijven en hun ouders geen rust en geen vakantie gunnen. De penningmeester van Chabad Holland heeft me grondig op mijn hart gedrukt dat we een begroting hebben voor de twee weken met een tekort van vele nullen voor de komma. Ouders moeten/mogen een vrijwillige bijdrage leveren, maar aan het eind van de rit, maar feitelijk al veel eerder, mag ik achter de Zomerdagkamp-schermen de financiële gaten dichten, want ik ben de sjnorrer. De vraag is niet of het dichten der gaten realistisch is, want de tijd die ik kwijt ben aan het beantwoorden van die vraag had ik kunnen fundraisen of dawenen (G’d om steun vragen), neen, het moet, het zal en het gaat lukken. Hopelijk kan ik u dus, na de twee vakantieweken, de groepsfoto tonen met meer dan tweehonderd Joodse kinderen die zich fysiek vermaakt hebben en tegelijk geestelijk zijn opgeladen. Speciaal voor kinderen die door het jaar op een niet-joodse school zitten, met helaas vaak gezeur vanwege Israël, en nu gewoon hun keppeltje of hun David sterretje kunnen dragen, is zo’n Zomerdagkamp van groot belang. Hopelijk zult u dan op de groepsfoto behalve glunderende kinderen en een oververmoeide staf, ook een tevreden penningmeester zien die straalt, omdat de begroting uiteindelijk sluitend was en hij zich verlost weet van zijn slapeloze nachten. Am Jisraeel Chaj.

Ik had me voorgenomen om u in dit dagboek niet te vervelen met antisemitisme en ook bewust een interessante blauwe envelop van de Belastingdienst Almelo te verzwijgen. In die blauwe envelop zat namelijk geen belastingaanslag, maar wel een aanslag op de moraliteit.  De belastingdienst te Almelo laat namelijk weten het geplande team-uitstapje in de vorm van een bezoek aan de Mooiste Synagoge van Nederland te Enschede op 16 september te cancelen.  Ze hebben gelijk, dacht ik even cynisch, want ze willen, zo schrijven ze, mogelijk verkeerde associaties voorkomen, geen tweede Jom Ha-Voetbal gezeur en als Belastingdienst voelen ze zich ook verplicht om afstand te nemen van religie, waarbij ik graag als kanttekening plaats dat secularisatie heden ten dage de grootste godsdienst is, maar dan wel zonder G’d, en niet-geloven kan, gelijk een echte godsdienst, soms ook erg dwangmatig zijn. Het is jammer dat ik niet onder de belastingdienst Almelo ressorteer, want, om de lijn zorgvuldig door te trekken, zou ik me kunnen voorstellen dat de Belastingdienst, om verkeerde associaties te voorkomen, mij ook geen belastingaanslag meer zou sturen, Hoewel in de loop der eeuwen Joden juist extra werden belast, ga ik er gemakshalve maar vanuit dat de Belastingdienst Almelo dat hoogstwaarschijnlijk niet weet.

Ze weten namelijk ook niet dat de Synagoge van Enschede onderdeel is van het Grootste Museum van Nederland evenals bijvoorbeeld de Yunus Emre Moskee in hun Almelo. Los hiervan zijn bijna alle vrijwilligers die de rondleidingen verzorgen niet-joden, hoewel ze natuurlijk wel een band hebben met de Joodse synagoge waar ze om diverse redenen hun vrije tijd aan geven en dat blijft natuurlijk verwijtbaar. De Mooiste Synagoge van Nederland, zoals hij wordt genoemd, is trouwens opgericht toen de Staat Israël en Hamas nog van geen kant bestonden.  Uit armoede, niet financieel maar omdat de Joodse Gemeente Enschede in de jaren ’40-’45 gruwelijk werd gedecimeerd, kunnen er slechts sporadisch diensten plaatsvinden en is de huidige Mooiste Synagoge van Nederland nog nauwelijks religieus te noemen, maar wel duidelijk architectonisch en cultureel. Bovendien had de gruwelijke moord op de Almelose en Enschedese Joden van toen geen enkele relatie met de Staat Israël, die pas in 1948 werd uitgeroepen door de Verenigde Naties (nu nog nauwelijks voor te stellen!). Gezien Nederland ook heeft ingestemd met de oprichting van de Staat Israël had dat dus indirect ook de instemming van de Almelose Belastingdienst, hoewel dat natuurlijk niet de huidige Belastingdienst valt te verwijten…

Mijn voornemen om deze keer antisemitisme geheel niet te vermelden, blijkt mislukt, excuus! De blauwe envelop die ik vol goede moed had geopend, omdat ik teruggaaf van belasting hoopte en verwachtte, bleek een immorele valstrik.

Het toverwoord de-escalatie maakt stinkende wonden.

Nog maar nauwelijks geschapen gaat Adam, ons aller oervader, de fout in, verstopt zich en dan roept G’d tot hem: Adam, waar ben je? Adam is de mens, dat bent u en dat ben ik, en wij dienen te beseffen dat G’d ons dagelijks vraagt waar we zijn, hoe we in het leven staan. Ik ben zo’n persoon die, wanneer het mezelf betreft, vaak twijfelt en me steeds afvraag of ik wel goed bezig ben. Ik probeer mezelf een spiegel voor te houden en ik kom meer en meer tot het besef dat mijn dagboek voor u een dagboek is, maar voor mij een spiegel. Want om mijn dagboek te schrijven moet ik mijn agenda doorlopen. Waar was ik en waarom. Wat heb ik gedaan en wat bewust of onbewust heb ik nagelaten. Hoe heb ik gereageerd en in wiens belang? En als ik dan mijn reilen en zeilen van de laatste dagen op een rijtje heb gezet, dan kies ik wat ik met u wil delen, maar voor mij heeft het dagboek dan al zijn taak volbracht, het Adam, waar ben je?

Tijdens een interview met Family7 werd mij gevraagd om een reactie op de aanval van een VN-juffrouw, wiens naam met een A begint, die meent dat haar tijdelijke zijn op Gods aarde als hoogste doel heeft om Israël en Joden zoveel mogelijk in het nauw te drijven en ons fysiek en geestelijk te besmeuren. Haar aanspreken op haar sluwe leugens is zinloos. Maar ook is ieder woord aan haar uitspraken gewijd een verkwisting van tijd en energie.

Eergisteren was weer eens een dagje Leeuwarden. Het eerste exemplaar van het boek “5.017 vermoorde Joodse kinderen van 0 tot 16 jaar” werd uitgereikt aan de Commissaris van de Koning in de provincie Friesland Arno Brok. Ik kreeg het tweede exemplaar aangeboden. Ik had er eens een voorwoord voor geschreven, zo vernam ik tijdens de uitreiking, want ik was dat al bijna weer vergeten. Eigenlijk is het boek geen boek, maar een monument en vandaag de dag ook een keiharde waarschuwing. In de Leeuwarder Courant werd ik als volgt geciteerd: Met een reeks anekdotes vertelde Jacobs over het sterker wordend antisemitisme in Nederland (,,het heet nu anti-zionisme’’), over de toon van berichtgeving (,,het kan best zijn dat Israël dingen fout doet, maar genocide?’’) over menselijkheid (,,ieder medemens in nood moeten we opnemen, dat is een voorwaarde, God verhoede dat we ze uitsluiten op godsdienst, huidskleur, geaardheid’’). En vooral over hoe dit boek, ,,als het ware een standbeeld’’, laat zien ,,wat er kan gebeuren als we wegkijken’’.

Omdat ik toch al in Leeuwarden was had de Joodse Gemeente in de persoon van voorzitter Gerard Cohen aansluitend een Q en A avond georganiseerd. De opkomst was groot, de zaal van de Joodse School was vol en de aandacht geweldig. Zo’n bijeenkomst verdient zondermeer opvolging. Het mooie was dat ook enkelen van de aanwezigen kritische vragen stelden over de situatie in Gaza. Ik denk dat dat essentieel is, want ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat via de media een erg eenzijdig beeld wordt gecreëerd dat zomaar kan leiden tot de titel van het tweede exemplaar dat mij werd uitgereikt.

En dus was de Friese bijeenkomst meer dan uitsluitend interessant, het was een onderdeel van mijn opdracht om bruggen te bouwen. Zoals te verwachten was zat ik met ‘de verkeerden’ te bouwen. Met ‘de verkeerden’ bedoel ik de ‘goeden’, want met de ‘verkeerden’ valt geen contact te krijgen. En toch was het goed dat ik een verkeerd publiek had. Onze niet-joodse vrienden moeten gemotiveerd blijven om op te komen voor Israël en dus dienen ze de gelegenheid te krijgen om vragen, die hun Israël-sympathie op de proef zouden kunnen stellen, beantwoord te krijgen. Fysiek uitgeput en geestelijk voldaan was ik tegen middernacht weer thuis, klaar om mijn bed in te duiken.

Terwijl ik on the road was, zat mijn Blouma een bijeenkomst bij te wonen. In onze wijk, gelijk in heel Nederland, verloopt het bruggenbouwen erg moeizaam. Hoewel ik geen architect ben en dus geen verstand heb van het echte bouwen van echte bruggen, is het me wel duidelijk dat om een verbinding te maken tussen de twee zijden van een rivier de aanwezigheid van twee kades een vereiste is. Met één kade valt er geen overbrugging te maken. Kijk wat er gebeurt: een Iman uit Alkmaar die probeerde de kloof tussen Joden en Islamieten te overbruggen, werd keihard uit zijn ambt gezet en afgeschilderd als een verrader. Ik heb het bange vermoeden dat deze Iman extra bescherming zal moeten krijgen.

En dat brengt me op mijn visie op nieuwe Nederlanders met een Islamitische achtergrond. Nederland is een multiculturele samenleving. Ieder mag zichzelf blijven, dat is vrijheid. En dus hoeft de vluchteling die hier een veilig onderkomen heeft gezocht zijn eigen identiteit niet aan te passen. Maar aan een aantal regeltjes die hier voor alle Nederlanders gelden, zal hij zich wel moeten onderwerpen: 1/ vrouwen zijn geen gebruiksvoorwerpen. 2/ medemensen met een andere geaardheid mogen niet vermoord worden en zelfs niet gehaat.  3/ Joden mogen niet verdelgd worden. Het lastige is dat ik er bijna zeker van ben dat voor de meeste nieuwkomers de Grote Drie geen enkel probleem vormen, alleen is er een relatief kleine groep die keihard andersdenkenden niet accepteert. En dus schorst een Alkmaarse moskee zijn Iman vanwege een bruggen-bouwend bezoek aan Israël. Dit is ons Nederland, tachtig jaar na de bevrijding!

Terug naar de bijeenkomst waarbij ook mijn Blouma aanwezig was. Vanuit de Joodse Gemeente wordt er keer op keer op aangedrongen om in gesprek te gaan met bewoners met een moslim-achtergrond. Meer dan eens is gevraagd aan de Gemeente om hierin te bemiddelen, maar helaas tevergeefs. Daarom is er een burgerinitiatief ontstaan. Het initiatief in onze woonplaats komt van een Turkse en een Joodse vrouw. Mijn zorg was dat de Joodse delegatie zwaar in de minderheid zou zijn, een afspiegeling van de lokale populatie. Bij de eerste bijeenkomst waren vier Joden, één medewerker van www.discriminatie.nl, één Marokkaanse dame, één Turkse (de organisator) en haar dochter. En helemaal aan het eind kwamen er nog twee Turkse jongens opdagen van een jaar of zestien. Het aantal Islamitische participanten was dus zwaar onder peil.  De meneer van www.discriminatie.nl gaf aan dat hij ouders van scheldende kinderen erop kan aanspreken en dat, om Blouma’s eigen woorden te gebruiken, het toverwoord ‘de-escalatie’, waarmee door lokale overheid zo veelvuldig wordt gestrooid, geen oplossing brengt, maar valt onder de zachte heelmeesters die stinkende wonden maken. Om bruggen te bouwen is de aanwezigheid van twee kades een sine qua non…

Steeds vaker wordt mij gevraagd wie mijn opvolger wordt. Zo’n vraag roept bij mij dan de wedervraag op of ik er wellicht hoogbejaard uitzie en zo ja, wat kan ik eraan doen. Dat dagelijkse wandelingetje nooit overslaan en vooral mijn dagboeken blijven schrijven, denk ik dan bij mijzelf. Want dat wandelen is er om mijn fysieke conditie te onderhouden en mijn dagboek werkt voor de geest. Mijn oma, van vaders kant, was altijd bezig met kruiswoordpuzzels en heeft zo tot op zeer hoge leeftijd de geest gezond gehouden. Ziet u, mijn trouwe dagboeklezer, mijn dagboeken als een soort hersengymnastiek om mijn geest scherp te houden en u, trouwe lezer, bent dus in feite bijzaak. Trouwens, met bijzaken is niets mis en dat weet ik via de vele reacties die ik ontvang. Na deze algemene introducerende woorden, mijn dagboek! Want u wilt graag weten wat ik recentelijk weer heb beleefd, want alleen daarom leest u dit dagboek.

In mijn vorige dagboek heb ik geschreven over de indrukwekkende herdenkingsbijeenkomst in de Lekstraatsynagoge te Amsterdam die rabbijn Katz had georganiseerd ter nagedachtenis aan zijn hoogbejaarde vader die een maand geleden in Israël was overleden. Ik was gevraagd om daar een drasja, toespraak, te houden. Ook gisteren heb ik op Amsterdams territorium een toespraak gehouden, namelijk op de begraafplaats van de Joodse Gemeente Amsterdam vanwege de onthulling van de grafzerk van Eliazar Pachter, een verzetsstrijder die op de Waalsdorpervlakte in 1943 werd gefusilleerd. Bij het maken van een toespraak, ook als die ter plekke wordt gefabriceerd, spelen er altijd drie factoren: inhoud, presentatie en publiek. De toespraak moet een inhoud hebben, een boodschap, dat moge duidelijk zijn. Het mag niet zo zijn dat de toehoorders zich uitsluitend de lengte van de toespraak herinneren, maar geen inhoud hebben kunnen horen, omdat die er ook niet was! Natuurlijk is ook de presentatie van belang. Spreek ik duidelijk, hoorbaar en niet te snel, maar ook niet te langzaam. En tenslotte: wie zijn de toehoorders? Kinderen, volwassenen? Gelovigen? Seculieren? Handelslui of academici? Joods of niet-Joods? En wat gaan de andere sprekers zeggen, om doublures te voorkomen. Dit klinkt allemaal logisch, maar regelmatig moet ik toespraken aanhoren die niet te volgen zijn, te lang(dradig), voor het verkeerde publiek en voorzien van zinloze toevoegingen zoals aan het begin “ik houd het kort” (dat zijn dan vaak de te lange toespraken) en tegen het eind, om de toehoorders weer bij de les te krijgen “ik ga nu afronden” (om vervolgens de toehoorders nog een vrij lange tijd op de proef te stellen!)

De heer Katz zl. was vele decennia voorzitter van de Joodse Gemeente Amsterdam, de gabbe van de Lekstraatsjoel, zat in vele besturen (en was ook het sjoel-maatje van mijn vader). Op de aankondiging van de herdenkingsbijeenkomst stond echter niet vermeld dat hij ook de voorzitter is geweest van het Sinai Centrum. Voor degenen die niet meer het Sinai Centrum kunnen plaatsen: het Sinai Centrum was het enige Joods Psychiatrische Ziekenhuis van Europa. Alle maaltijden waren koosjer en ik als de Sinai rabbijn was de voorzitter van de ethische commissie en dus werd de Halacha gehanteerd als bepalend voor ethische vraagstukken als euthanasie, abortus enz. De omissie dat deze bestuursfunctie niet stond vermeld op de aankondiging was symbolisch voor de heer Katz zl. Met gigantisch veel overgave had hij zich gegeven voor dat Sinai Centrum met z’n 198 bedden en meer dan 2500 ambulante patiënten. Aan deze bestuursfunctie was een honderd procent vertrouwelijkheid en zwijgen gekoppeld. En bij Katz zl. stond zwijgen zeer hoog in het vaandel, zo hoog dat kennelijk bij zijn eigen kinderen deze uiterst belangrijke inzet en eigenschap onvermeld kon blijven op de aankondiging van zijn herdenkingsdienst.

De korte samenvatting, mijn boodschap dus, van mijn toespraak bij de onthulling van de matsewa, grafzerk, op het graf van Eliazar Pachter speelde zich af rond hoofdstuk vijf van de Pirkee Awoth, de Spreuken der Vaderen, die sjabbat jongstleden overal in de Joodse wereld gelernd werd. Het hoofdstuk begint met het vermelden van gebeurtenissen die gekoppeld zijn aan het getal tien. De wereld werd geschapen door G’d met Tien Woorden, van Adam tot Noach waren tien generaties, van Noach tot Abraham wederom tien geslachten. In Egypte waren er de tien plagen en nog een aantal top- tieners staan vermeld. Waar ik naartoe ging was dat Pachter, zoals alle verzetsstrijders en duikouders, hun verstand hebben gebruikt, maar tegelijkertijd zich ook hebben verheven boven het rationele. Het was niet logisch om je leven en dat van je dierbaren te riskeren. Logisch was en is nog steeds, om de meute te volgen die de makkelijkste weg met de minste risico’s wil bewandelen, ook als dat ten koste gaat van de medemens. Hoe ik tussen de Tien en Pachter de verbinding heb gelegd, vormde de verpakking, de presentatie van mijn toespraak, maar is voor de boodschap eigenlijk niet van belang. Jezelf altijd wegcijferen en geen kuddegedrag vertonen als de kudde, zoals in de bezettingsjaren en ook nu weer, de verkeerde kant opgaat, dat wilde ik verkondigen.

Vrijdagmiddag was er een opname van Family7. Mocht u willen kijken: https://www.youtube.com/watch?v=K4lzKEHejWI   De introductie ging over mijn visie op een zekere juffrouw van de Verenigde Naties die beweert dat Israël genocide pleegt en het kennelijk tot haar levenstaak heeft gemaakt om Israël zoveel mogelijk (en ook onmogelijk) in een kwaad daglicht te plaatsen. Mijn reactie werd gevraagd op haar dubieuze levensopdracht. Een paar uur voor de uitzending werd mij door een journalist gevraagd hoe ik aankijk tegen de concentratiekampen die in Gaza zijn gevonden. Mijn cynische reactie was dat het zeker geen reguliere concentratiekampen waren, maar dat ze allen ook van gaskamers waren voorzien… Op mijn vraag aan de journalist hoe hij afwist van die concentratiekampen bleek hij het van een andere journalist had gehoord die op zijn beurt die kampen ook niet had gezien, maar het weer had gehoord van een ander die het gezien zou hebben! Vragen beantwoorden is alleen zinvol als de vraagsteller geïnteresseerd is in een antwoord en de vraag inderdaad een vraag is.

Gelijk de verzetsstrijder Pachter zich als het ware boven de ratio had gesteld om zijn verzetswerk te plegen, zo stel ik me ook boven vraagstellers die totaal niet geïnteresseerd zijn in een antwoord en wier vragen niets met een vraag van doen hebben. Laten we geen tijd verkwisten aan kwaadwillende en destructieve antisemitische (sorry, antizionistische) vraagstellers. We kunnen onze tijd echt beter gebruiken. Am Jisraeel Chaj!

“A bend in the road is not the end of the road unless you fail to make the turn.” Deze filosofische opmerking, die het heeft over de menselijke levensweg, vind ik toch iets te kort door de bocht. In Oekraïne bijvoorbeeld, waar de wegen buiten de grote steden bijna een grote kuil vormen, wordt de grap gemaakt, die eigenlijk geen grap is, dat als een auto gewoon rechtdoor rijdt, je ervan uit kunt gaan dat de chauffeur heeft gedronken, omdat hij dan kennelijk niet in staat is om de diepe kuilen te ontwijken. In gewoon Nederlands: een normaal leven zit vol hobbels!

Vanwege mijn overvolle agenda heb ik, nu al voor de tweede keer in korte tijd, een dagboek overgeslagen. Mooi natuurlijk, zo’n overvolle agenda, maar niet als die agenda vol staat met negativisme: gezeur rond Jodenhaat.

Dat negativisme werd ook erg zichtbaar bij de afscheidsreceptie van Modi Efraïm, ‘onze’ ambassadeur. Wie wel en wie niet waren uitgenodigd, weet ik niet, maar wie er kwamen opdraven heb ik wel gezien. Of beter gezegd: ik zag wie er allemaal ontbraken. Waar waren de ambassadeurs van andere bevriende landen? Waar waren onze parlementariërs? Waar waren de kerkelijke vertegenwoordigers? Een van de ambassadeurs, met wie Modi Efraïm een zeer persoonlijke en vriendschappelijke relatie heeft, had hem laten weten dat hij ‘zoals je wel zult begrijpen’ niet aanwezig kan zijn. Neen, kijk dan naar de besloten afscheidsreceptie in Nijkerk een dag later. Er zouden slechts dertig genodigden zijn. Een cursus tellen voor beginners zou voor Christenen voor Israël geen luxe zijn, want kennelijk weten ze het verschil niet tussen dertig en negentig. En wat een sfeer! Wat een warmte! Am Jisraeel Chaj! Het Joodse volk leeft. Maar Christenen voor Israël leeft net zoveel.

Wel of niet naar de Dom gaan? Afscheid van de scriba dr. René de Reuver, de baas van de PKN, de Protestanten. Omdat de PKN meer en meer zich laat meeslepen naar het pro-Palestina kamp en ik publiekelijk duidelijk heb kenbaar gemaakt dit onaanvaardbaar te vinden, zat ik in dubio. Uiteindelijk heb ik besloten, na zorgvuldig overleg met mijn Advisory Board, om toch te gaan omdat ook hier een grote groep pro-Israël is. En los hiervan, is de zorgvuldig opgebouwde vriendschap met René overeind gebleven. Ik ben dus wel gegaan en zat daar als enige Jood met hoed, tsietsiet en beveiliging. Desondanks ging ik niet op in de meerderheid en ben ik ervan overtuigd dat mijn aanwezigheid een positieve uitstraling heeft veroorzaakt. En dat kan geen kwaad, want de negatieve anti-Joodse houding groeit bijna per dag!

Ik was uitgenodigd om vrijdagmiddag, ruim voor aanvang van de sjabbat, nog even naar Apeldoorn te komen om voor Family7 geïnterviewd te worden over (raad maar): antisemitisme! En dus kreeg ik donderdagmiddag een telefonische voorbespreking die bij mij bijna in het verkeerde keelgat schoot. Vraag: wat vindt u van de concentratiekampen die in Gaza zijn gevonden? Dit was voor mij een nieuwe! En dus was mijn ironische reactie dat dat niet zomaar concentratiekampen waren, maar ook voorzien van gaskamers!? Na enig doorvragen mijnerzijds bleek dat ergens iemand die concentratiekampen zou hebben gezien, maar verder dan de potentialis was het niet gekomen. En dus toog ik vrijdag afwachtend naar de Family7 studio. Het werd een prima uitzending, met prima mensen en zonder gekke vragen. En daarom heb ik zelf maar aangegeven dat we niet iedere aanklacht, zelfs niet van de VN, moeten gaan weerleggen. Antisemitisme is een muterend virus dat niet opgelost wordt met een paar aspirientjes. Joden zitten helaas bijna per definitie in de verdachtenbank. Maar desondanks, en zo eindigde ik de uitzending: Am Jisraeel Chaj, het Joodse volk leeft en overleeft.

Na de PKN-Dom bijeenkomst naar Amsterdam waar een Hazkara, een herdenkingsdienst, werd gehouden vanwege het overlijden van de hoogbejaarde Leo Katz zl. Jarenlang voorzitter van de Joodse gemeente Amsterdam, voorzitter van het Sinai Centrum (het enige Joods psychiatrisch ziekenhuis in Europa), bestuurder van vele stichtingen en vader van rabbijn Katz, de Amsterdamse rabbijn die voor ieder klaarstaat ook buiten de Amsterdamse grenzen. Mijn vriend Rabbijn Lewis, de voormalige rabbijn van Amsterdam, was speciaal uit Manchester overgevlogen om in de Lekstraat-sjoel, de sjoel van de heer Katz zl., een treurrede uit te spreken. Ook rabbijn Katz, de sjoel-rabbijn Bannet en ikzelf hebben de aanwezigen op waardige wijze mogen toespreken. Zijn inspirerende vroomheid, niet aflatende inzet en vooral de bescheidenheid van de heer Katz zl. werden door alle sprekers benadrukt. Als jongetje van vier jaar na de opkomst van het nazisme, hebben zijn ouders, in Duitsland woonachtig, hem, hun enig kind, op de bus gezet en laten afreizen naar het onbekende en toen nog vredige Nederland. Zijn ouders werden vermoord, als enige van de familie heeft hij het overleefd. Hij en zijn bijzondere echtgenote hebben kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen, allen orthodox levende Joden, voortgebracht.  “Dank u, mijnheer Katz, voor alles wat u heeft gegeven en gedaan voor Joods-Nederland, Moge uw ziel gebundeld worden in de bundel van het Eeuwige leven”.

Nazisme, antisemitisme, antizionisme:

Deze zomervakantie kunt u samen met burgemeester Anton Stapelkamp een bijzondere fietstocht maken langs Joods erfgoed in Aalten. Op dinsdagavond 12, 19 en 26 augustus leidt hij inwoners en toeristen langs betekenisvolle plekken uit de route.

Ook zij waren Aaltenaren!

Onderweg worden indrukwekkende verhalen verteld over het verdwenen Joodse leven in Aalten. Verhalen die blijven raken. De Tweede Wereldoorlog heeft diepe sporen achtergelaten in de gemeente Aalten. Veel persoonlijke verhalen worden tot op de dag van vandaag doorverteld – om nooit te vergeten wat vrijheid betekent. Een deel van deze verhalen is gebundeld in een bijzondere fietsroute langs huizen, straten en velden waar het verleden tastbaar wordt.

Ook zij waren Aaltenaren!

Aalten had van oudsher een bloeiende Joodse gemeenschap. De oorlog maakte hier abrupt een einde aan. Hoewel de mensen verdwenen zijn, blijven hun verhalen bestaan. Deze fietstocht laat zien dat ook zij onlosmakelijk deel uitmaakten van Aalten.

Een vreedzame anti-polariserende educatieve actie die geen voorpagina’s zal halen, maar wel mijn dagboek. De harten van allen die met hem meefietsen zullen geraakt worden en de ogen zullen worden geopend bij het aanschouwen van wat eens was en niet meer mocht zijn, omdat men het liet gebeuren.